Татар тел - język tatarski
Powrót do witryny
Stowarzyszenia Piotrowskich ze Strachociny
Alfabet tatarski i fonetyka tatarska
Słownika polsko-tatarskiego
Zarys gramatyki tatarskiej
Słownika afiksów słowotwórczych
Rozmówki tatarskie
Tуган тел
Słownik tatarsko-polski
А Ә Б В Г Д Е Ж Җ З И Й К Л М Н О Ө П Р С Т У Ү Ф Х Һ Ч Ш Ы Э Ю Я
шабырда-рга - szybko i lekko stukać, bębnić (np. o deszczu)
шагыйрә - poetka
шагыйрь - poeta
шайка - szajka
шайтан - szatan, czart, bies, demon
шаккатыр-ырга - zadziwiać, zaskakiwać, zdumiewać, frapować
шаккатыру - sensacja
шакмак - I bryłka,
II kostka (cukru),
III klatka
шакмаклы - kraciasty
шактый - I wystarczająco, dość, wiele, o wiele,
II istotnie, ogromnie, szczególnie,
III znacznie, nader
шакылда-рга - stukać, wywoływać hałas uderzeniami
шакылдат-ырга - I stukać, kołatać,
II trzaskać
шакылдау - stukot
шалкан - (botan., kulin.) rzepa (brassica rapa)
(бүкән шалкан - brukiew)
шалкан бәясендә - za bezcen, bardzo tanio
шалт - (dźwiękonaślad.) trach, prach, szczęk, nagle, znienacka (patrz też: шап)
(шалт тегенең яңагына - trach go w szczękę),
(Көтмәгәндә, шалт кунаклар. - Znienacka zjawiają się goście.)
(шалт кесәгә - mach do kieszeni)
шалтыра-рга - I grzmieć, jazgotać, brzęczeć, klekotać
II (przen.) dzwonić (telefonować)
шалтырат-ырга - I grzmieć, rozbrzmiewać, wywoływać dźwięk
II (przen.) dzwonić (telefonować)
шамакай - (wprost i przen.) clown, pajac, błazen, trefniś, dowcipniś
шампиньон - (botan., kulin.) pieczarka
шанлы - sławny, słynny, znakomity, dzielny, mężny
(шанлы Казан каласы - sławne (znamienite) miasto Kazań)
шантаж - szantaż
шантаж яса-рга - szantażować
шап - (dźwiękonaślad.) klap, pac, nagle, znienacka (patrz też: шалт)
(Шап без моны, ут салам дигенде. - A my go bęc, akurat gdy podpalał.)
шапшак - niechlujny, brudny, plugawy, odrażający, trefny
шар - (w różn. znacz.) kula
(бильярд шары - kula bilardowa)
(җир шары - kula ziemska)
шар өслеге - (matemat.) powierzchnia kuli
шар радиусы - (matemat.) promień kuli
шарт - I (w różn. znacz.) warunek, umowa, zastrzeżenie
II życzenie, żądanie
III (dźwiękonaślad.) trach, bęc
шарт фигыль - (lingw.) tryb warunkowy (czasownika)
шартла-рга - I zatrzeszczeć, wydawać trzask (np. o gałązkach pod nogami)
II huknąć (o odgłosie strzału)
III łamać się, pękać
IV (wprost i przen.) wybuchać
V wylatywać (być wysadzanym) w powietrze
VI (przen.) bankrutować, plajtować
VII (przen.) pękać (ze złości, od przejedzenia)
шартлау - wybuch
(термоатом шартлавы - wybuch termojądrowy)
шартлау дулкыны - (milit., fiz.) fala uderzeniowa (wybuchu)
шартлаулы - wybuchowy
шартлаулы тартыклар - (lingw.) spółgłoski wybuchowe
шартлы - I umowny, umówiony, wcześniej ustalony
(ачкыч шартлы урында - klucz w umówionym miejscu)
II umowny, względny
(шартлы килешу - względna zgoda)
III umowny, przybliżony
(Шартлы гына булса да, дәверләргә бүләргә мөмкин. - Można w przybliżeniu podzielić na okresy.)
шартлылык - (w różn. znacz.) warunkowość, umowność, względność
(үзара шартлылык - wzajemne uwarunkowanie)
шартнамә - umowa, porozumienie, układ
шарф - szarfa
шасси - (techn.) podwozie
шат - radosny, wesoły, zadowolony
шатлан-ырга - cieszyć się, ucieszyć się
шатланып – radośnie, wesoło
шатлык - radość, wesołość, pociecha, ukojenie
шатлыклы – radosny, wesoły
шахмат - szachy
шахматчы - szachista
шаһ - I (hist., polit.) szach
II (szach.) król
шаһит - I (prawn. i przen.) świadek
(ялган шаһит - fałszywy świadek)
II (przen.) świadectwo, dowód
шаһитлык - świadectwo
шау - I (wprost i przen.) szum, hałas
(диңгез шавы - szum morza)
(шау сал-ырга (куптар-ырг) - podnieść szum (skandal))
II całkiem, cały, w pełni, zupełny
(алмагач шау чәчәктә - jabłoń cała w kwiatach)
(шау ятим кал-ырга - zostać zupełną sierotą)
шау-шу - szum, hałas
шаула-рга - awanturować się, kłócić się, gardłować, hałasować krzyczeć,
шаулап - awanturniczo, szumnie, energicznie
шаулы - I szumny, burzliwy,
II groźny, złowrogi
шаш-арга - I wściekać się, szaleć, pieklić się
II oszaleć, zwariować
шашкалар - warcaby
шаян - I figlarny, swawolny, łobuzerski, skłonny do żartów, żartowniś, łobuz
II ostry, drażniący, złośliwy
(шаян телләр - ostre języki)
шаяр-ырга - I zbytkować, łobuzować, swawolić
II żartować, pokpiwać,
III szaleć, zbytkować, swawolić,
шаярт-ырга - I żartować, pokpiwać
II umizgać się
шаярту - żart
шәкерт - I uczeń
II wyznawca, stronnik
шәл - I szal
(бизәкле шәл - kwiecisty szal)
II hak (dokera)
шәм - I świeca, świeczka
(балавыз шәме - świeca woskowa)
II (techn.) świeca
(кабызу шәме - świeca zapłonowa)
шәмәхә - fioletowy (kolor)
шәмдәл - świecznik (patrz też: шәндал)
(Шәмнең яме шәмдәл белән. - (powiedz.) Świece są piękne gdy piękny jest świecznik.)
шәндал - świecznik (patrz też: шәмдәл)
шәп - I wspaniale, świetnie, nadzwyczajnie,
II szybko, biegle, płynnie
шәраб - I (kulin.) szerab (gorący, słodki napój)
II (kulin.) wino
(кызыл шәраб - czerwone wino)
III (kulin.) alkohol, napój alkoholowy
(Шәраб аны харап итте. - Zniszczył go alkohol.)
шәрә - (w różn. znacz.) goły, nagi, nie przykryty niczym (patrz też: шык II)
(шәрә балалар - gołe dzieci)
(корыган шәрә ботаклар - nagie, zeschłe witki)
(шәрә оятсызлык - z jawnym cynizmem)
шәрә килеш - nago, na golasa
шәригать - (relig.) szariat
шәригать хилаф - bezprawny, nieprawy, sprzeczny z prawem
шәрык - wschód (strona świata) (patrz też: көнчыгыш)
шәүлә - I odblask, odbijające się światło czegoś
(ут (ялкын) шәүләсе - odblask ognia (płomieni))
II blik, plama świetlna
(кояш шәүләсе - promień słoneczny)
III zajączek, plama pochodząca z odbicia promienia słonecznego
IV sylwetka, niejasny zarys w ciemności, postać czegoś w dali lub w ciemności
V odbicie czegoś na gładkiej powierzchni (np. wody)
VI obraz, postać powstająca w pamięci, objaw
(Күзем йомсам, шәүләң күз алдымда. - Gdy zamknę oczy mam twój obraz w pamięci.)
VII (przen.) odblask, cień, odbicie, wyraz jakichś uczuć
(йөзендә сөю шәүләсе - na twarzy odbicie miłości)
VIII (przen.) idea, duch,
IX cień czegoś (patrz także: күләгә)
(Караңгылык эчендә ниндиләр шәүләләр күренә. - W ciemności widać jakieś cienie.)
шәхес - osoba
шәхесара - (książk.) międzyosobowy, międzyludzki
(шәхесара килешүчәнлек - kontakty międzyludzkie)
шәхси - osobisty, personalny, indywidualny
шәһәр - miasto
шәһәр тирәсе - przedmieście
шәһәрара - międzymiejski
шәһәрнең үзәге - śródmieście
шәһәрчек - miasteczko, miejscowość
шәһәрчелек - urbanizm
шәһит - I (relig.) szahid, męczennik, poległy za wiarę (muzułmańską)
II (przen. poległy w walce za słuszną sprawę, bohater
шәфкать - współczucie, litość, łaska
шәфкать абзый - pielęgniarz, sanitariusz
шәфкать туташ - pielęgniarka, siostra miłosierdzia
шәфталу - (botan.) brzoskwinia (drzewo i owoc) (prunus persica)
шедевр - arcydzieło
шезлонг - leżak
шелтә - I karcenie, zarzut, wyrzut
II krytyka, nagana, potępienie, upomnienie
шелтә белдер-ергә - udzielać nagany (patrz też: шелтә бир-ергә)
шелтә бир-ергә - I udzielać nagany (patrz też: шелтә белдер-ергә)
II nakładać karę
шелтәлә-ргә - zarzucać, wypominać, stawiać (komuś) zarzut
шеш - opuchlizna, obrzęk
шеш-әргә - I (med.) puchnąć
(күз төпләре шешкән - pojawiła się opuchlizna pod oczami)
II (med.) zaognić się, ropieć
шешә - butelka
шешә ялаучы - pijak, alkoholik
шешү - (med.) zapalenie
(үпкә шешү - zapalenie płuc)
(колак шешү - zapalenie ucha (środkowego))
(тамак төбе шешү - zapalenie gardła, angina)
шига - (relig.) szyita
шигар - I (przest., książk.) hasło, dewiza
(Хөрлек, тигезлек aның шигаре. - Jego dewizy to wolność, równość.)
II cel
(бөтен халыкның уртак шигаре - wspólny cel całego narodu)
шигырь - wiersz
шик - I podejrzenie
(шиик белән кара-рга - patrzeć podejrzliwie)
II wątpliwość, zwątpienie, rozterka
(шиик белдер-ергә - wyrażać wątpliwość, niedowierzenie)
шикаять - I zażalenie, apelacja, skarga
II oskarżenie, donos
шикәр - cukier
шикәрлә-ргә - cukrować, słodzić
шикәрлән-ергә - pocukrować, posłodzić
шикәрләп - pocukrowany, posłodzony, słodki
шикәрле - I słodki
II cukrowy
шикелле - I jak, jakby, niby
II bodajże, podobno, w rodzaju
шиклән-ергә - I wątpić, mieć wątpliwości
II podejrzewać, posądzać
шикле - I podejrzany, sporny, wątpliwy
II podejrzany, nieprawomyślny
III (przen.) niepokojący, niebezpieczny
шиксез - bezsporny, niewątpliwy, oczywisty
шимбә - sobota
шин - I opona, obręcz
II (med.) szyna
шиң-әргә - I (wprost i przen.) więdnąć
II zmniejszać się, spadać
(корсагы шиңә - schudł (brzuch spadł))
шип - (techn.) czop, kołek
ширбәт - I (kulin.) sorbet, napój owocowy, kompot, słodki bezalkoholowy napój z miodu
(куе ширбәт - syrop)
II (botan.) nektar,
III (przen.) wino, napój alkoholowy
(кызыл ширбәт - czerwone wino),
IV (poet.) napój (czegoś)
(дан ширбәте - napój chwały, napawanie się sławą)
V (dial.) sok z brzozy
ширма - (wprost i przen.) parawan, kurtyna
(ши́рма хезмәтен үтәү - służyć za parawan, za zasłonę)
ширма арты - to co za parawanem, za kulisami, ukryta strona czegoś
шифа - I (wprost i przen.) wyleczenie, wyzdrowienie
II (wprost i przen.) środek leczniczy, lekarstwo
шифр - szyfr
шланг - (techn.) wąż
(пожар шлангысы - wąż pożarniczy)
шлем - hełm
шлюз - śluza
шок - (med.) szok
(нерв шогы - szok nerwowy)
(шок хәлендә бул-ырга - być w stanie szoku)
шоколад - czekolada
шома - I gładki, równy, bez chropatowatości
II śliski (o lodzie)
III lakierowany, polerowany, wyglansowany
IV gładki, prosty, nie kręcony (o włosach, futrze)
(озын шома йонлы эт - pies z długą gładką sierścią)
V (przen.) utuczony, tłusty, tęgi, otyły (o ciele, twarzy człowieka, o zwierzętach)
VI (przen.) gładki, składny, płynny, potoczysty, biegły (o mowie, myśli)
(татарча бик шома сөйли - mówi biegle po tatarsku)
VII (przen.) biegły (o pisaniu, czytaniu)
VIII (przen.) dokładny, skrupulatny
IX (przen., potocz.) zręczny, zgrabny, bywały, doświadczony
X (przen., potocz.) szykowny, odstawiony, wyelegantowany
XI (przen.) bardzo umiejętnie, bez kłopotów, bez błędów
шомага - otwarcie, bez ogródek, na czysto
шомарт-ырга - I wygładzać, czynić gładkim, przyczesać (o włosach)
II szlifować, polerować
III (przen.) wygładzać, szlifować, porządkować (język, styl)
(фразаны шомарт-ырга - szlifować frazę)
IV (przen.) ociosywać, obciosać
(Тормыш кешене шомарта. - Życie ociosuje człowieka.)
V (przen.) wydeptać, wychodzić
(шәһәр белән авыл арасын (йөреп) шомарт-ырга - wydeptywać drogę między miastem a wsią (często chodzić))
VI (przen.) podkolorowywać rzeczywistość, starać się ukryć (winę, błąd), skrywać niedostatki
(Cин бик шомартма. - Ty za bardzo nie podkolorowuj.)
VII strzyc (uszami, o koniu)
(колак шомарт-ырга - strzyc uszami)
шомар-ырга - I wygładzać się, stawać się gładkim, oszlifowywać się
(Йөргән таш шомара, яткан таш мүклене. - (przysłowie) Toczący się kamień jest oszlifowany, leżący - omszony.)
II wycierać się, ulegać zatarciu, zniszczeniu
(игәү шомарган - pilnik starł się)
III być gładkim, wydeptanym (o drodze)
IV wycyzelować się (w czymś), nabrać wprawy, nauczyć się (czegoś)
(Бу эштә инде ул шомарган. - W tych tu sprawach on ma już wprawę.)
шомарган кеше - człowiek bywały
шомланып - lękliwie
шомлы - I przerażający, straszny, złowieszczy
II tajemniczy, zagadkowy
III podejrzany, niepokojący
IV zabobonny
шомлык - I zło, zły czyn
II psota, wybryk
III niepowodzenie, nieszczęście
шомырт - (botan.) czeremcha
шонкар - (zoolog.) białozór, krzeczot (sokół) (falco gyrfalco)
шорт - szorty
шоссе - szosa
шотланд - Szkot
Шотландия - (geograf.) Szkocja
Шотландия кешесе - Szkot
шотландияле - Szkot
шофёр - szofer, kierowca (patrz także: машина йөртүче)
шөбһә - podejrzenie, wątpliwość, niedowierzanie
шөбһәле – niepewny, wątpliwy
шөгыльлән-ергә - zajmować się, być zajętym czymś, ćwiczyć coś
(физкультура белән шөгыльлән-ергә - zajmować się kulturą fizyczną)
шөет - (botan., kulin.) koper ogrodowy (anethum graveolens)
шөпшә - (zoolog.) osa
(зур шөпшә - szerszeń)
шөреп - wkręt
шөрепчек - (wprost i przen.) wkręcik, śrubka
(түрәчелек системасында бер шөрепчек - śrubka w systemie biurokratycznym)
шөһрәт - rozgłos, sława
шпилька - I szpilka (do włosów),
II (techn.) szpilka (gwóźdź bez główki,
III szpilka (obcas damskich butów)
(шпилька үкчәле туфли - buty na szpilkach)
шпинат - (botan., kulin.) szpinak
шприц - (med.) strzykawka
штат - I stan, kraj (jednostka administracyjna)
(Америка Кушма Штатлары - Stany Zjednoczone Ameryki)
II - etat
(штатны кыскартырга - redukcja etatów)
штемпель - stempel
(хатның кайдан килгәнен штемпеленнән белергә - dowiedzieć się ze stempla skąd przysłano list)
штепсель - (techn.) wtyczka
штраф - kara, grzywna, mandat
штраф сал-ырга - ukarać grzywną
штукатурка - tynk, zaprawa tynkowa
штурвал - koło sterowe, kierownica
штурм - szturm, atak
шу-арга - I ślizgać się, jeździć (na sankach, nartach)
(чаңгы(да) шуарга - jeździć na nartach)
(Майлаган чаңгылар җиңел шуа. - Posmarowane narty lekko się ślizgają.)
II (przen.) wymknąć się, odejść po kryjomu, ukryć się
(Ул инде кичә ук шәһәргә шуган. - Toż on już wczoraj wymknął się do miasta.)
шугалак - lodowisko
шук - I niegrzeczny, łobuzerski, figlarny, nieprzyzwoity
(шук елмаю - figlarny uśmiech)
II nonszalancki, bezceremonialny
шул - I (zaimek wskazujący) tamten (tamta, tamto), ten (ta, to)
(Шул мәсьәләгә игътибар кирәк - Należy się zainteresować tym zadaniem.)
II (w połączeniu z zamkami әнә, менә) oto tamten (ten), właśnie tamten (ten)
(Менә шул кешеләр. - Oto ci ludzie.)
III (w roli wyrazu uogólniającego) oto to, właśnie to
(Киңәшем шул - бу дуслыкны онытма. - Nie zapomnij tej przyjaźni - oto moja rada.)
(Tөп бурычыбыз - шул планны арттырып үтәргә. - Wykonać plan - właśnie to jest naszym podstawowym zadaniem.)
IV taki sam, tak samo
(Барысы да шул. - Wszystko takie samo.)
V jako wyrażenie spójnikowe w zestawie кем ..., шул - kto ..., ten, ни, нәрсә..., шул co..., to
(Кем эшләми, шул ашамый. - (powiedzenie (przypisywane Leninowi)) Kto nie pracuje ten nie je.)
IV (partykuła potwierdzająca) przecież, wszak, toż
(Ул юк шул. - Wszak jego nie ma.)
(Мин аны белмим шул. - Toż ja go nie znam.)
V (partykuła wzmacjająca) tak
VI (partykuła wzmacjająca, predykatyw) tak
(Китте шул - Tak, on wyjechał.)
шул арада - I w tej chwili
II tak szybko? (wyrażając zdziwienie)
шул гына - tylko ten, tylko tego
(Шул гына җитмәгән иде - Tylko tego zabrakło.)
шул дәрәҗәдә - tak, do tego stopnia, tyle, tyle samo, patrz też: шулкадәр
шул җирлектә - na tej podstawie, z tej przyczyny, dlatego
шул исәптән - w tym, w tej liczbie, patrz też: шул хисаптан
шул кадәр - tak, do tego stopnia, tyle, tyle samo, patrz też: шулкадәр
шул кадәрле - tak, do tego stopnia, tyle, tyle samo, patrz też: шулкадәр
шул кирәк - tak trzeba, według zasług, tędy droga
шул көнгә тикле - do tego dnia, do tego czasu, do tej chwili
шул рәвешле - I tak, w ten sposób
II w takim stanie, w takim położeniu
шул рәвешчә - patrz: шул рәвешле
шул сәбәпле - dlatego
шул ук - ten sam, taki sam
(шул ук мизгелдә - w tej samej chwili, migiem)
(шул ук вакытта - w tym samym czasie, jednocześnie)
шул уңайдан - mimochodem, jednocześnie, za jednym zamachem
шул хәтле - tyle
шул хисаптан - w tym, w tej liczbie, patrz też: шул исәптән
шул чакта - tu
шул чакта ук - natychmiast, zaraz
шул-шул - to to, właśnie tak, o to chodzi
шулай - I (zaimek) tak
II (przysłówek) tak, tak oto
(ул шулай уйлый - on tak myśli)
III (przysłówek) tak, prawidłowo
IV (powiedzen.) otóż tak
V w połączeniu z odpowiednim słowem: ничек ..., шулай - jak ..., tak
шулай булгач - zatem, w takim razie, w takim wypadku, tak więc
шулай гына - I tak, w takim przypadku, biorąc to pod uwagę
II tak, tylko tak, właśnie tak
III (przen.) za nic, bezpłatnie
IV (przen.) tak, po prostu tak, tak sobie (bez specjalnego powodu)
шулай да - jednak, mimo, mimo to
шулай итеп - tak więc, zatem
шулай ук - również, także, też
шулай-шулай - (potocznie) tak, tak (wyrażając zainteresowanie słowami rozmówcy)
шулаймыни - I (predykatyw) oto jak
II (predykatyw) czyżby, naprawdę
(Синең белән саубуллашырга тели - шулаймыни? - Chce się z tobą naprawdę pożegnać?)
шулкадәр - tak, do tego stopnia, tyle, tyle samo
шулпа - I rosół, bulion
II zupa
шулхәтле - patrz: шулкәдәр
шулчак - wtedy, natenczas, w tym czasie
шунда - I tam
II wtedy
III w tym (i już)
IV (wykrzyk.) wyraża dezaprobatę, nieprzychylność
шунда ук - I bezpośrednio, bezzwłocznie, natychmiast,
II obecnie, teraz, zaraz
шундагы - tamtejszy
шундук - zaraz, od razu, z miejsca, natychmiast, w tej chwli, jak na zawołanie
(үзең сарык булсаң: бүреләр шундук - (przysłowie) będziesz owcą a wilki (zjawią się) jak na zawołanie),
(шундук күңелләр күтәрелеп китте - od razu na duszy zrobiło się wesoło)
шундый - I taki, takowy
(Бездә шундый берәү бар. - Jest u nas jeden taki.)
II taki, następujący
(Бурыч шундый: бу эшне бүген бетерәбез. - Zadanie jest takie: kończymy tę robotę dzisiaj.)
III tak, tak bardzo, do tego stopnia
(шундый (да) яхшы китап - tak bardzo dobra książka (że))
IV taki - w połączeniu: нинди ... шундый ...
(Көтүче нинди, көтүе шундый. - (przysłowie) Jaki pastuch takie stado. )
шунлыктан - I dlatego, z tego powodu, stąd, więc
II potem
шуннан - I odtąd, od tego,
II potem
шунсыз - inaczej
шунысы - I ten, ten z nich
II to
шуңа - I tamtemu, do tamtego (w odróżnieniu od тегеңә)
(Нәрсә әйтсәләр, шуңа ышана. - Co powiedzą, temu wierzy.)
II zatem, dlatego, więc
(Шуңа мин мондамын! - Dlatego jestem tu!)
(Арыган идем, шуңа йокларга иртәрәк яттым.- Byłem zmęczony więc poszedłem spać wcześniej.)
шуңарчы, шуңача - do tej pory
шурасы - rada (organ władzy)
(Аурупа Шурасы - Rada Europejska)
(Татарстан Шурасы - Rada Tatarstanu (parlament Tatarstanu))
шушы - I ten, dany, ten sam (o którym mowa)
II taki, tak, tak bardzo (patrz: шундый)
шушында - tu, tutaj, właśnie tu, oto tu
шуыш-ырга - (w różn. znacz.) pełznąć, czołgać się
Шүрәле - (mitolog.) antropomorficzna postać z tatarskich legend i bajek, personifikacja ducha lasu
шүрлек - półka
шыбырда-рга - I szeleścić, szumieć, wydawać głuchy dźwięk, szum
II bębnić (o deszczu)
III (przen., potocz.) paplać, mleć językiem
шыгырда-рга - skrzypieć, zgrzytać (patrz też: шыкырда-рга)
(Тәгәрмәчләр шыгырдады - Koła skrzypiały)
шык - I piękno, powab, przytulność
(бүлмәгә шык бир-ергә - nadać pokojowi przytulny wygląd)
II goły, nagi, pusty, otwarty, niczym nie pokryty (patrz też: шәрә)
(шыр дала - pusty step)
(шыр кыялар - nagie skały)
(ялан кебек шыр бүлмә - przestronny, pusty (nieumeblowany) pokój)
III czysty (bez domieszek)
(шыр көмештән савыт-саба - naczynie z czystego srebra)
IV całkowity, kompletny, wszystek
(шыр ятим - pełny sierota)
(шыр тиле (җүләр) - kompletny głupek, idiota)
(шыр ялангач калдырырга - odebrać wszystko)
V cibik, skrzynia (pakunek do dwu pudów) herbaty
VI (dźwiękonaśl.) bęc, pac
шыкырда-рга - skrzypieć, zgrzytać (patrz też: шыгырда-рга)
(теш шыкырдату - zgrzytać zębami)
шыңш-ырга - I jęczeć, skomleć, stękać, cicho wyć
(Шыңшымас эт булмас. - (powiedzenie) Nie ma psa który nie skomle. )
II (przen.) popłakiwać, chlipać
(Малай шыңшый ук башлады. - Chłopak zaczął popłakiwać.)
III (przen., potocz.) nucić, cicho podśpiewywać
(борынгы көйләрне шыңшырга - nucić stare piosenki)
шыңшып ела-рга - lamentować
шырпы - I zapałka
(шырпы кабы - pudełko zapałek)
(шырпы кабы - pudełko z zapałkami)
(шырпы кабыз-ырга - zapalić zapałkę)
II drzazga
(кергән кабызны ал-ырга - wyjmować wbitą drzazgę)
шыштырда-рга - szeleścić, szemrać
(Кайдадыр тычкан шыштырдый. - Gdzieś tam szeleści mysz.)
шышылда-рга - I mamrotać, seplenić
II (przen.) mówić przez zaciśnięte zęby, warczeć, syczeć
(ачудан шышылдау - warczeć ze złością)
щетка - szczotka
(аяк киеме щеткасы - szczotka do butów)
(теш щеткасы - szczoteczka do zębów)
щи - kapuśniak (zupa)
щит - I (hist., przen.) tarcza, puklerz, osłona, szczyt
II stoisko, stanowisko (na wystawie)
III płyta (w budownictwie)
(щитлардан эшләнгән йорт - dom z wielkiej płyty)
IV (sport.) tablica (w koszykówce)
* * * *
Czasowniki podano w postaci bezokoliczników, w których temat oddzielono myślnikiem od afiksu bezokolicznika; kolejność alfabetyczna słów nie uwzględnia ani tych myślników ani tych afiksów.
Słownik zawiera ponad 5 tys. tatarskich słów (słów na "ш" i "щ" - ok. 190).