Татар тел - język tatarski
Powrót do witryny
Stowarzyszenia Piotrowskich ze Strachociny
Alfabet tatarski i fonetyka tatarska
Słownika polsko-tatarskiego
Zarys gramatyki tatarskiej
Słownika afiksów słowotwórczych
Rozmówki tatarskie
Tуган тел
Słownik tatarsko-polski
А Ә Б В Г Д Е Ж Җ З И Й К Л М Н О Ө П Р С Т У Ү Ф Х Һ Ч Ш Ы Э Ю Я
павиан - (zoolog.) pawian
падишаһ - padyszach, król, car, monarcha (patrz też: падиша, патша)
падиша - padyszach, król, car, monarcha (patrz też: падишаһ, патша)
(Биш яшкәчә һәрбер бала падиша. - (powiedzenie) Do lat pięciu każde dziecko jest księciem.)
пакь - czysty, przeczysty
(Cөттән ак, судан пакь. - (powiedzenie) Bielszy od mleka, czystszy od wody.)
палас - dywan
(очар палас - latający dywan)
палатка - namiot
палач - (dosł. i przen.) kat
палач бул-ырга - być (dla kogoś) katem
палуба - pokład
папайа - (botan.) papaja (patrz też.: кавын агачы)
папас - I duchowny, ksiądz,
II mnich, zakonnik,
III papież
(Рим папасы - Papież rzymski)
папка - teczka kartonowa
(папка эчендә - w teczce (kartonowej))
пар - I para, dwójka
II element równorzędny, para (do czegoś)
III para, opar
пар-пар - parami, dwójkami
парадокс - paradoks
парашют - spadochron
парковка - parking
парлы - I parzysty
II będący mężem i żoną, małżeński
(парлы кунак - goście - para małżeńska)
III parujący, emitujący parę, wyziew, opary
парлы җыр - duet
парлы сүзләр - (lingw.) słowa parzyste
пароль - I hasło, parol
(пароль(не) әйт-ергә - podawać hasło)
II dewiza, znak wyróżniający
(балыкчылар пароле - кармак сабы - wędka to dewiza wędkarzy)
паром - prom
партизан - partyzant
(партизаннар сугышы - wojna partyzancka)
партия - partia
парча - I drobny odłamek, odprysk
(ватылган пыяла парчалары - odpryski stłuczonego szkła)
II (przen.) urywek, fragment jakiegoś utworu
III (przen.) etiuda, krótki wiersz, poetycki fragment w prozie
IV deseń, ornament na tkaninie
V (przen.) blik, odblask, plama (świetlna)
(кояш нурларыннан төшкен парчалар - odblaski promieni południowego słońca)
VI (przen.) brokat, złotogłów
паспорт - paszport, dokument identyfikacyjny
(чит илгә чыгу паспорты - paszport zagraniczny)
(автомобильнең паспорты - karta wozu (samochodu))
пасьянс - pasjans
пассажир - pasażer
Пасха - (relig.) Pascha, Wielkanoc
патент - patent
патрон - I (milit.) nabój
II (w różn. znacz.) patron, opiekun
патруль - patrol
патша - (wprost i przen.) król, car, cesarz, sułtan, chan, monarcha (patrz też: падиша, падишаһ)
патшалык - I cesarstwo, królestwo, chanat, monarchia
(Синең Патшалыгың килсен - przyjdź Królestwo Twoje)
II carat
III (biolog.) królestwo (w klasyfikacji biologicznej)
пауза - pauza, przerwa
пациент - pacjent
паша - pasza, basza
паштет - (kulin.) pasztet
пәйгамбәр - I (w różn.znacz.) prorok
II prorok Mohamet
III
(przen.) jasnowidz, wizjoner
пәйгамбәрләрчә - proroczy
пәйгамбәрлек - I prorokowanie, misja proroka, sytuacja proroka
II proroctwo, przewidywanie
пәйгамбәрче - prorok, wieszcz, jasnowidz
пәнҗешәмбе - czwartek
пәрдә - I kurtyna, zasłona
II siatka, woalka, welon
III błona, membrana
(колак пәрдәсе - membrana bębna)
IV (przen.) mgła, opar
V akt (sztuki)
пәри - (mitolog., książk.) peri, dobra wrózka
пәри борчагы - (botan.) wyka (patrz też:: тычкан борчагы)
пәһлеван - bohater (patrz też: батыр i баһадир)
педагог - pedagogiczny
педиатр - (med.) pediatra
пеләш - I łysina
(Пеләше зурая, акылы кими. - (powiedzenie) Łysina się zwiększa - rozumu ubywa.)
II (rzecz., przym.) łysy
(Пеләш янында тарак турында сөйләмә. - (powiedzenie) Przy łysym nie rozmawiaj o grzebieniu.)
(Башы пеләш, сорый кәләш - (powiedzenie) Głowa łysa a o rękę prosi.)
пенсия - renta, emerytura
пенсиядәге - emerytalny, rentowy
пенсияле - emeryt, rencista
(пенсияле тәэминат - ubezpieczenie emerytalne)
период - okres
перрон - peron
песи - I (zoolog.) kot (felis catus)
II bazia (wierzby) (patrz też: тал бәбкәсе)
персонал - kadra, personel
перспектива - (wprost i przen.) perspektywa
печать - pieczęć
(печать бас-арга, печать суг-арга - stawiać pieczęć)
печән - siano
печелгән - kastrowany
пеш-әргә - I piec się
II gotować się
III oparzyć się
IV dojrzewać
V udawać się, wychodzić
пешекче - kucharz
пешекче хатын, пешекче кыз - kucharka
пешерүче - kucharz
пешер-ергә - I piec, wypiekać, upiec
II gotować, ugotować, przygotowywać
III obgotować, sparzyć, wyparzać, zaparzyć, opalić, przypiekać
(чәй пешерергә - zaparzyć herbatę)
IV prażyć, piec, wypalać
V rozgrzewać
пешка - I (szach) pionek
II (przen. pionek, ktoś mało ważny
пиджак - marynarka (część ubrania)
(пиджак кия-ргә - wkładać marynarkę)
(пиджак тег-әргә - szyć marynarkę)
пилюля - (med.) pigułka
пингвин - (zoolog.) pingwin
пирожный - (kulin.) ciastko
плакат - plakat, afisz
плакатчылык - I plakatowość, schematyzm
II tworzenie plakatu
план - plan
планер - szybowiec
планета - planeta
пластик - plastik
(Пластиклар бик яхшы изоляция материалы. - Plastiki to najlepsze materiały izolacyjne.)
плащ - płaszcz
плита - płyta
плитә - płyta kuchenna
плитка - płytka, tabliczka
(бер плитка шоколад - tabliczka czekolady)
пломба - (w różn. znacz.) plomba
повязка - opaska, wstążka, baddaż, opatrunek
поднос - taca
(поднос белән аш тарат-ырга - podawać jedzenie na tacy)
подполье - (wprost i przen.) podziemie
(подпольега күч-әргә - zejść do podziemia)
подшипник - (techn.) łożysko
(шарлы подшипник - łożysko kulkowe)
поезд - pociąg
политехника - politechnika
полиция - policja
полотно - płótno
Польша - (geograf.) Polska
(Польша Җөмһүрияте - Republika Polska)
поляк - polski, Polak
(Поляк Республикасы - Rzeczpospolita Polska)
поляк теле - język polski
полякча - język polski
порошок - proszek (patrz też: он)
(кер юа торган порошок - proszek do prania)
порт - port
(елга порты - port rzeczny)
(сәүдә порты - port handlowy)
портрет - portret
портфель - (w różn. znacz.) teczka, teka
(портфель тотып - trzymając w rękach teczkę)
(портфель бүлеш-әргә - dzielić między siebie teki (stanowiska ministra))
порция - porcja, racja
пос-арга - ukryć się, ukrywać się, chować się
поселок (бистә) - przysiółek, osada
пост - I (w różn. znacz.) placówka, posterunek
II (przen.) odpowiedzialna, poważna posada, urząd, stanowisko
постка бас-арга - obejmować urząd, przystępować do sprawowania urzędu
постны (постын) билә-ргә - zajmować (jakiś) urząd
посып бар-ырга - skradać się, chować się
пот - I pud (miara wagi)
(бер пот он - pud mąki)
II idol, bałwan, bożek
(потка табын-ырга - czcić bożki)
(потка табынучы - poganin)
III (przen.) bożyszcze, idol
поход - pochód
пошаман - stan zaniepokojenia, obawy, trwogi, zwątpienia, smutku, żalu itp.
пошамансыз - beztroski, nie mający trosk, zmartwień, lekkomyślny, nierozważny
почмак - (w różn. znacz.) kąt, róg (domu, ulicy)
почта - poczta
поэма - poemat
пояс - pas
пөхтә - czysty, porządny, staranny, precyzyjny
практика - praktyka
прәннек - (kulin.) piernik
прәшкә - sprzączka
предмет - (w różn. znacz.) przedmiot
(предмет атамасы - nazwa przedmiotu)
(фәнни тикшеренү предметы - przedmiot badania naukowego)
(предмет методикасы - metodyka przedmiotu (nauczania przedmiotu w szkole))
предметлык - (lingw., filozof) przedmiotowość, cecha tego, co przedmiotowe
председатель - przewodniczący
премия - premia, nagroda
(Нобель премиясе - nagroda Nobla)
прерия - preria
прибор - narzędzie, przyrząd
прививка - (med.) szczepienie
(кызамыкка каршы прививка - szczepienie przeciw odrze)
приказ - nakaz, zarządzanie
приказ бир-ергә - kazać, nakazać
прилавка - I stragan
II lada sklepowa
принц - książę
принцип - zasada, istota (rzeczy)
(коммунизм принцибы: һәркемнән сәләтенчә, һәркемгә хезмәтенчә - zasada komunizmu:
od każdego według jego możliwości, każdemu według jego potrzeb)
(принциппта каршы түгел - zasadniczo (w zasadzie) nie przeciw)
приход - (relig.) prichod, parafia (prawosławna)
проблем - problematyczny, wątpliwy, niepewny
проблема - problem, zagadnienie
проблемалы - problemowy
проблемалылык - problemowość
провинция - prowincja
провинциядәге - prowincjonalny, znajdujący się, żyjący na prowincji
программа - program
(концерт программасы - program koncertu)
(мәктәпләр өчен программа - szkolny program)
прогресс - postęp
(фәндә прогресс - postęp naukowy)
производство - wytwarzanie
прокурор - prokurator
промышленность - przemysł
пространство - przestrzeń
протез - proteza
протокол - protokół
процент - procent
(Aкча банкта ята һәм дүрт процент доход бир. -
Pieniądze leżą w banku i dają cztery procent przychodu.)
прх-прх ит-әргә - prychać, fukać, parskać
псевдоним - pseudonim
психиатр - psychiatra
психиатрия - psychiatria
пудра - puder
пулат - pałac, dwór, rezydencja
пульверизатор - rozpylacz
пумала - pędzel
пункт - punkt
(торак пункт - osiedle, miejsce mieszkania)
путевка - skierowanie
путч - (polit.) pucz
пушка - armata, działo
(пушка ите - mięso armatnie)
(пушкадан ат-арга - strzelać z armaty)
пыск-ырга - tlić się, gnić, rozkładać się
пыскакла-рга - mżyć, kropić (o deszczu)
пычак - nóż
(пычакка йөз сал-ырга (чыгар-ырга) - ostrzyć nóż)
пычкы - piła
(кул пычкысы - piła ręczna)
пычкы белән кис-әргә - piłować, ciąć piłą
пычрак - I (w różn. znacz.) brudny, nieczysty, zabłocony
(пычракк уйлар - brudne (przestępcze, nikczemne) myśli)
II błoto (na ulicy),
III patrz: пычраклык
III (przen.) brzydki
пычраклы - błotnisty (patrz też: былчыраклы)
пычраклык - I zabrudzenie
(киемнең пычраклыгы - zabrudzenie odzieży)
II brud, слякоть
III (przen.) brud moralny, podłość, nikczemność
пычран-ырга - (wprost i przen.) pobrudzić się, zanieczyścić się, upaprać się
(пычранган кием - pobrudzona odzież)
пычрат-ырга - I ubłocić
II brudzić, mazać
III plamić
пышылда-рга - szeptać
пышылдап - szeptem
пыяла - szkło
(тәрәзә пыяласы - szyba okienna)
(бизәкле пыяла - witraż)
* * * *
Czasowniki podano w postaci bezokoliczników, w których temat oddzielono myślnikiem od afiksu bezokolicznika; kolejność alfabetyczna słów nie uwzględnia ani tych myślników ani tych afiksów.
Słownik zawiera ponad 4 tys. tatarskich słów (słów na "п" - ok. 120).