Татар тел - język tatarski
Powrót do witryny
Stowarzyszenia Piotrowskich ze Strachociny
Alfabet tatarski i fonetyka tatarska
Słownika polsko-tatarskiego
Zarys gramatyki tatarskiej
Słownika afiksów słowotwórczych
Rozmówki tatarskie
Tуган тел
Słownik tatarsko-polski
А Ә Б В Г Д Е Ж Җ З И Й К Л М Н О Ө П Р С Т У Ү Ф Х Һ Ч Ш Ы Э Ю Я
г., гг. (гасыр, гасырлар) – wiek, wieki
Гадән, Гадән бакчасы - (relig.) Eden, Raj, Ogród Rajski (patrz też: җәннәт, оҗмах)
гадәт - I nawyk, przyzwyczajenie, zwyczaj, praktyka, nałóg
(Чир китәр, гадәт китмәс. - (przysłowie) Choroba przejdzie, nałóg nie.)
II upodobanie, sposób postępowania, zwyczaje
(Кеше сүзен бүлү - начар гадәт. - Przerywanie rozmówcy jest złym zwyczajem.)
III maniery
(байлар гадәте - arystokratyczne maniery)
IV w liczbie mnogiej: гадәтләр obyczaje, tradycja (patrz też: гореф-гадәт)
(кунакчыллык гадәтләре - obyczaje (tradycja) gościnności)
гадәти түгел (булмаган) - niepospolity
гадәтлән-ергә - przywyknąć
гадәттә - przeważnie, typowo, zwykle
гадәттәге - pospolity, zwykły
гадәттән тыш - niezwykły, rzadki
гадәттән тыш зур - gigantyczny
гадел - I prawy, sprawiedliwy,
II godziwie, sprawiedliwie,
III prawdziwie
гаделлек - I sprawiedliwość
(аделлек эзлә-ргә - szukać sprawiedliwości)
II uczciwość, zacność, prawość
III obiektywność, bezstronność
гаделлек белән - sprawiedliwie, uczciwie
гаделлексез - I niesprawiedliwy, nieuczciwy
II nieobiektywny
III niezasłużony
(гаделлексез җәза - niezasłużona kara)
гади - I skromny, zwykły, pospolity
II prosty (nieskomplikowany)
гади аю - (zoolog.) niedźwiedź brunatny
гади елак карчыга - (zoolog.) myszołów zwyczajny
гади кара елан - (zoolog.) żmija zygzakowata
гади карлыган - (botan.) porzeczka zwyczajna
гадиләштер-ергә - upraszczać
гаеп - I wina, przestępstwo
(Гаебе ни? - Jaka jest (jego) wina?)
(Гаебенә күрә җәзасы. - Przestępstwo domaga się kary.)
II grzech, karygodny postępek
(гаепкә санарга - uznawać za grzech)
III wada, defekt, niedostek
(Aндый гаеп мулла кызныңда да була. - (powiedzenie) Taką wadę to ma nawet córka mułły.)
IV pretekst, powód
(тавыш чыгарырга гаеп эзлә-ргә - szukać pretekstu do awantury (podnoszenia głosu))
гаепле - winny
гаеплә-ргә - obwiniać, posądzać, osądzać
гает - (relig.) religijne święto u muzułmanów, obchodzone dwa razy w ciągu roku
(Корбан гаете - Kurban bajram, święto ofiarowania)
(Рамазан (ураза) гаете - święto po zakończeniu Ramadanu
гаҗәеп - zadziwiający, zaskakujący
гаҗәп - I patrz: гаҗәеп
II cudowny, cudny, przepiękny, wspaniały
(Гаҗәп безнең халык! - Nasz naród jest wspaniały!)
III niezwykły, dziwny, osobliwy
IV cud, cudo, dziwo, zachwycający obraz
(Узган елда бер гаҗәп булды. - W zeszłym roku zdarzył się cud.)
V (predykatyw) cud, dziwo
(Һич тә гаҗәп түгел. - to żadne dziwo)
(Гаҗәп яхшы! - Jest cudownie dobry!)
гаҗәп хәл - dziwnie
гаҗәпкә калдыр - sensacja
гаҗәплән-ергә - zdziwić się
гаҗәпләнү - zaskoczenie, zdziwienie
гаҗәпсен-ергә - dziwić się (trochę)
газ - (chem., biolog.) gaz, gazy
газап - tortura, męka, cierpienie, katusza, udręka
газапла-рга - I dręczyć, dokuczać, męczyć, katować
(Газаплама хайванны. - Nie męcz zwierząt.)
(Йокысызлык газаплый. - Bezsenność męczy.)
II torturować, torturami wymuszać zeznania
(Газаплауларга түзә алмый. - Nie wytrzymuje tortur.)
газаплан-ырга - I cierpieć, męczyć się, przechodzić męki, zadręczać się
(төне буе газапланып чыгу - przemęczyć się przez całą noc)
(фәкыйрьлектә газаплану - cierpieć biedę)
(Ананың чыраена газаплану билгеләре чыкты. - Na twarzy matki pojawiły się oznaki cierpienia)
II dręczyć się, trapić się, żałować (czegoś)
III męczyć się, cierpieć, chorować (na coś)
(Эче авыртып газаплана. - Cierpi na brzuch (na ból brzucha))
(бизгәктән газаплан-ырга - chorować na malarię)
(Башы авыртып газаплана. — Cierpi na bół głowy)
газаплаучы - dręczyciel, siepacz, kat
газет - gazeta
газиз - I drogi, miły sercu, ukochany, bezcenny
(җанга газиз ата-баба туфрагы - droga sercu ziemia ojczysta (ziemia przodków))
II bezcenny, jedyny, niezwykły
(газиз җанын кызганмау - nie oszczędzać nikogo)
гаилә - I rodzina
(Раштуа – ул гаилә бәйрәме. - Boże Narodzenie to święto rodzinne.)
II (biolog.) rodzina (w klasyfikacji biologicznej)
гайбәт - I plotka, pogłoska, gadanie, słuchy
II oszczerstwo, pomówienie, kalumnia
гайрәт - I męstwo, odwaga, śmiałość
(Гайрәт белән тулган йөрәгебез. - Nasze serca są wypełnione odwagą.)
(Мин үземдә көч, гайрәт сиздем. - Poczułem w sobie siłę, męstwo.)
II (groźna) siła, moc (człowieka lub zwierzęcia)
(гайрәте берлән барча җанварларны калтыраткан арыслан - lew, zastraszający swoją siłą wszystkie zwierzęta)
III siła, moc, energia, dzielność
(гайрәтем юк - brak sił (energii))
(аякларымның гайрәте китте - nogi osłabły)
IV zapał, żar, uniesienie, poryw, namiętność, fanatyzm
(бөтен гайрәтен туплап - ze wszystkich sił, z zapałem, z werwą)
(Бөтен гайрәте бушка китте. - Cały jego zapał okazał się daremnym.)
V (przen.) moc (napojów alkoholowych)
гайрәт белән - I odważnie, mężnie
II energicznie
III z zaangażowaniem, namiętnie, entuzjastycznie
гайрәт бир-ергә - zagrzewać (do czynu), wzbudzać zapał, dodawać ducha, ośmielać
гайрәтләнеп - energicznie, śmiało, odważnie
Гайсә - (relig., hist.) Jezus (patrz także: Иса)
(Гайсә Мәрьямның баласы булып туды. - Jezus urodził się z Maryi.)
Гайсә Мәсих - (relig. chrześć.) Jezus Chrystus
Гайсә пәйгамбәр - (relig. mahomet.) prorok Jezus
галәм - I kosmos, wszechświat, świat
(галәмгә очу - lot w kosmos)
(галәм яратылышы - pochodzenie świata)
II ludzkość, społeczeństwo
(Бу эшкә галәм ни әйтер? - Co powie na to społeczność świata?)
III ludzie, krąg ludzki
(дин галәме - duchowieństwo, ludzie kościoła)
IV (przen.) królestwo, świat
(хайваннар галәме - królestwo zwierząt, fauna)
(үсемлекләр галәме - królestwo roślin, flora)
(әкиятләр галәме - świat bajek)
IV (przen.) życie
(кызлык галәме - panieństwo, życie panieńskie)
галәмәт - I znak, karb, notatka
(галәмәт куя-рга - robić notatkę)
II cecha, oznaka, symptom
(яз галәмәтләре - oznaki wiosny)
(курку (каушау) галәмәте - oznaki strachu (zmieszania))
III cudo, nadzwyczajne zjawisko
(табигатьтә булып торган галәмәтләр - cuda przyrody)
IV zadziwiająco, bardzo, zbyt, zanadto
(галәмәт чибәр - bardzo piękny, przepiękny)
(галәмәт озын - zadziwiająco długi, bardzo długi)
галерея - (w różn. znacz.) galeria (np. galeria zdjęć, obrazów)
гали - I wielki, duży, wysoki
(гали шәхес - duża ilość)
(гали мәдәниятле халык - naród o wysokiej kulturze)
II wyższy, starszy
(гали мәктәп - szkoła wyższa)
(гали сыйныфта уку - chodzić do (uczyć się w) starszej klasie)
III (relig.) boski, dany od Boga
галиҗәнап - (książk.)
I dostojny, czcigodny, honorowy
II szlachetny, wspaniałomyślny, wielkoduszny
галим - I uczony, specjalista w jakiejś dziedzinie nauki,
II człowiek wykształcony, uczony
галлон - galon (miara objętości)
галстук - krawat
гальваник - (chem., fiz.) galwaniczny
(гальваник элемент - ogniwo galwaniczne)
гамак - hamak
гамәл - I działanie, czyn, sprawa
(гамәл алгорифмы - algorytm funkcjonowania)
II środek, sposób, możliwość
III (matemat.) działanie
гамәли - I praktyczny, doświadczalny
(назари вә гамәли белем - nauki teoretyczne i doświadczalne)
II rzeczywisty, faktyczny
гамәлле - I pracownik, robotnik, człowiek pracy
II aktywny, zajęty działaniem
III (matemat.) składający się z iluś działań
(дүрт гамәлле мәсьәлә чиш-әргә - rozwiązać zadanie z czterema działaniami)
гаммә - I (książk.) tłum, ciżba, czereda, masa
II warstwa, klasa,
(эшче вә крестьян гаммәсе - klasa robotniczo-chłopska)
(зыялылар гаммәсе - inteligencja, warstwa wykształconych)
гамми - I (książk.) ludowy, plebejski
II (przen.) niewykształcony, ciemny, ignorancki
(гамми карт - prymitywny dziadyga)
гамь - I smutek, zmartwienie, żałoba, nostalgia
II fatyga, opieka, troska, zabiegi, krzątanina
гамьсез - beztroski, lekkomyślny, niedbały
гангстер - gangster, bandyta
ганимәт - (wprost i przen.) łup, zdobycz wojenna
гараж - garaż
гарасат - I burza, huragan, tajfun
II (relig.) Sąd Ostateczny, Armagedon
(гарасат көннәре - koniec świata (dni))
(гарасат мәйданы - miejsce ostatniego sądu)
Гарәбстан - (geogr.) Arabia
(Согуд Гарәбстаны Патшалыгы - Królestwo Arabii Saudyjskiej)
Гарәп - Arab, arabski
Гарәп хатыны (кызы) - Arabka
гарәп цифры - cyfry arabskie
гарәпчә - I po arabsku, w języku arabskim
(гарәпчә сөйләш-ергә - mówić po arabsku)
II arabskim alfabetem
(гарәпчә язылган хат - list napisane alfabetem arabskim)
гардероб - garderoba, szatnia
гариза - oświadczenie, podanie, petycja
гарип - kaleka, inwalida
гармун - harmonia, akordeon
(авыз гармуны - harmonijka ustna, organki)
гармунчы - harmonista
гаскәр - wojsko
гаскәри - wojenny
гасыр - stulecie, wiek (patrz także: йөз)
гауга - I szum, wrzawa, hałas, zamieszanie
II spór, kłótnia, waśń, niezgoda, skandal, awantura
(варислык гаугасы - spór o spadek, roszczenia spadkowe)
(җир гаугасы - konflikt agrarny)
(гауганы туктатырга - zakończyć zwadę)
гафу - wybaczenie
гафу ит-әргә - przebaczać, wybaczyć
(гафу итегез - wybaczcie, przepraszam)
гаһел - I przysięga, ślubowanie
(гаһелне боз-арга - złamać przysięgę)
(Шәригать буенча гаһел иманнан була. - Według szariatu przysięga to wyznanie wiary w Boga)
II obietnica, przyrzeczenie
(мәхәббәт гаһелен ишетү - obietnica miłości)
III umowa, porozumienie, układ, pakt, obietnica
(гаһел буенча - zgodnie z umową)
гашыйк - zakochany, kochający
(табигатькә гашыйк кеше - człowiek kochający przyrodę)
гаять - I bardzo, wielce, niezwykle, nazbyt, nadzwyczajnie
II (jako partykuła wzmacniająca) bardzo, wielce
(гаять көчле характер - bardzo silny charakter)
(гаять матур - bardzo piękna(y))
III tworzy odpowiednik stopnia najwyższego przymiotnika:
(гаять мәрхәмәтле - najmiłosierniejszy)
(гаять тирән - najgłębszy)
(гаять авыр - najcięższy)
гәҗит - gazeta
гәзит - gazeta
гәп - rozmowa, przemówienie, oracja
гәрәбә - bursztyn
гәрипләндер-ергә - kaleczyć, oszpecać, deformować
гәриплән-ергә - okaleczyć się, stać się kaleką
гәрчә - I chociaż, choć, mimo wszystko,
II jednak
гәүдә - I figura, postać, sylwetka
(Гәүдәсе үскән (бар), башы үсмәгән (юк). - (przysłowie) Wyrosnąć wyrósł ale rozumu nie nabrał.)
II tułów, kadłub, tors, popiersie, biust
(шагыйрьнең бронза гәүдәсе - brązowy biust poety (o pomniku))
III ciało (martwe), trup, zwłoki
(сугыштан һәлак булганнарның гәүдәләре - zwłoki poległych w bojach)
IV stan, kibić, talia
(ирләр күлмәгенең гәүдәсе - talia męskiej koszuli)
V korpus, kadłub
(бозваткычның авыр гәүдәсе - masywny kadłub lodołamacza)
VI pień (drzewa)
(агач гәүдәсе - pień drzewa)
гәүһәр - I perła
II kamień szlachetny, klejnot
гәүһәрче - jubiler, złotnik
гәүһәрчелек - jubilerstwo, złotnictwo
гел - I zawsze, w każdym czasie, często
(Мин гел сине уйлыйм. - Zawsze myślę o tobie.)
II nieustannie, bez przerwy, ciągle
(гел тиргәргә - ciągle kląć)
гел-гел - zawsze, ciągle, nieustannie
гелий - (chem.) hel (helium)
генә - patrz: гына (patrz też: кына, кенә)
генерал - (wojsk.) generał
генерал-майор - (wojsk.) najniższy stopień generalski (w Wojsku Polskim generał brygady)
генерал-лейтенант - (wojsk.) stopień generalski (w Wojsku Polskim generał dywizji)
генерал-полковник - (wojsk.) stopień generalski (w Wojsku Polskim generał broni)
география - geografia
геология - geologia
геометрия - geometria
гер - ciężarek, ciężar, odważnik
(сәгать герләре - ciężarek zegara)
(герләр комплекты - komplet odważników)
гер күтәр-ергә - (sport.) podnoszenie ciężarów
гер күтәрүче - (sport.) ciężarowiec (patrz też.: герче)
геральдик - heraldyk, specjalista z zakresu heraldyki
геральдика - heraldyka
герб - herb
гериатрия - (med.) geriatria
герман - I germański, niemiecki
(герман телләре - języki germańskie)
II Germanin, Niemiec
(герман гаскәрләре - wojska germańskie (niemieckie))
III (potocz.) Niemcy
германияле - Niemiec, mieszkaniec Niemiec
герой - (w różn. znacz.) bohater
геройларча - bohaterski
герцог - książę
герче - (sport.) ciężarowiec (patrz też: гер күтәрүче)
гиз-әргә - podróżować
гилза - (militar.) łuska (część naboju)
гимн - hymn
гипс - gips
гитара - gitara
голәма - I (książk.) uczeni, wykształceni (liczba mnoga od галим)
II znawcy prawa muzułmańskiego, duchowieństwo
гомер - I życie (czyjś czas od urodzenia do śmierci)
(Моңа кеше гомере аз. - Mało życia jednego człowieka.)
II z czasownikiem przeczącym: nigdy, nigdy w życiu
(Гомердә онытмыйм. - Nigdy nie zapomnę.)
гомер-гомергә - po wsze czasy, na wieki wieków, wiecznie, zawsze
гомергә - póki życia, na zawsze
гомерле - I wieloletni
II długowieczny
гомерлек - I na całe życie
II wieczny, dozgonny, dożywotni
гомерсез - niewieloletni, krótkoterminowy
гомумән - całkiem, w całości
гомуми - I całościowy, ogólny
II w wyrażeniach złożonych oddaje się przedrostkiem ogólno-
(гомуми белем мәктәбе - szkoła ogólnokształcąca)
III uniwersalny, globalny, wszechświatowy
(гомуми коралсызлану - światowe rozbrojenie)
IV jedyny, wyłączny, zjednoczony
гомумиләштер-ергә - uogólniać
гонорея - (med.) rzeżączka, tryper (patrz też: триппер)
горбәт - I (książk.) tyłaczka, podróżowanie na obczyźnie, z dala od ojczyzny
II samotność
горбәт гизү - tułać się (na obczyźnie)
горбәтче - tułacz
гореф-гадәт - I obyczaje, zwyczaje, sposób życia (patrz też: гадәт IV)
(иске гореф-гадәт - dawne obyczaje)
II tradycja
(Монда урнашкан гореф-гадәт буенча. - Zgodnie z miejscową tradycją.)
горур - dumny
горурлык - duma
горурлан-ырга - I być dumnym, szczycić się, chlubić,
II nosić się dumnie, pysznić się
горчица - I (botan.) gorczyca (sinapis)
II (kulin.) musztarda
горчица газы - (chem.) gaz musztardowy
гөбəдия - (kulin.) gobedija, (potrawa kuchni tatarskiej)
гөҗ - brzęczenie, bzykanie, buczenie (owadów)
гөҗ кил-ергә - (wprost i przen.) brzęczeć, huczeć, buczeć, ryczeć
гөл - I (botan.) kwiatek, roślina doniczkowa
II (botan.) róża
(гөл куагы - krzak różany)
гөл чүлмәге - wazon
гөләндәм - I (książk.) strojny, kształtny, postawny, z wdzięczną figurą
II (dial.) bukiet kwiatów
гөман - I przypuszczenie, domysł, domniemanie
(минем гөманымча - według mojego przypuszczenia)
II hipoteza
(фәнни гөман - hipoteza naukowa)
гөмбә - I (biol.) grzyb
(ашарга яраклы гөмбәләр - grzyby jadalne)
(агулы гөмбәләр - grzyby trujące)
(гөмбә эшләпәсе - kapelusz grzyba)
(гөмбә аягы - trzon (noga) grzyba)
II (biol.) huba
III (przen.) grzybek (do osłony przed deszczem, słońcem)
гөмбәз - (arch.) kopuła, sklepienie
гөнаһ - I (relig.) grzech, grzech pierworodny
(гөнаһларны кичерү - odpuszczanie grzechów),
(Йа хода, гөнаһларымны ярлыка (кичер). - Boże, odpuść mi moje grzechy.)
II występek, przestępstwo, wina, przewinienie
III grzeszek, błąd, brak
(балачак гөнаһлары - grzechy dzieciństwa)
IV jako wtrącenie: гөнаһтыр! - słowo honoru! niech to licho!
гөрелте - I łoskot, łomot, grzmot
(туплар гөрелтесе - grzmot dział)
II szemranie, szmer
(гөрләвекләр гөрелтесе - szmer strumyków)
III szum, gwar, hałas, rwetest, gwałt
(шәһәр гөрелтесе - miejski gwar)
(Гөрелте күтәрелде. - Podniósł się rwetest.)
гөрләвек - potok, strumyk
гөрлә-ргә - I (wprost i przen.) gruchać,
(күгәрченнәр гөрли - gołębie gruchają)
(Кыз ашыкмый гына гөрли бирә. - Dziewczyna bez pośpiechu kontynuowała gruchanie.)
II szumieć, hałasować
градус - (w różn. znacz.) stopień (jedn. miary)
(туксан градуска борыл-ырга - przekręcić się o 90 stopni)
(градусы күтәрү - wzrost temperatury)
градус үлчәгеч - termometr (patrz też: термометр)
градусник - termometr (patrz też: термометр)
гражданин - obywatel
грач - (zoolog.) gawron (corvus frugilegus)
грим - (teatr.) charakteryzacja
грипп - (med.) grypa
(грипп белән авырырга - chorować na grypę)
гриф - I (mitolog.) gryf
II (zoolog.) gryf, sęp
(көрән гриф - sęp kasztanowaty),
III (muzycz., sport.) gryf
грифель - rysik, grafit
грифтар - (predykatyw, książk.) uległy, poddany (czemuś), zgubiony
грифтарлык - (książk.) skłonność (do czegoś), podatność (na co)
группа - (w różn. znacz.) grupa
(бер группада ук-ырга - uczyć się w pierwszej grupie)
(кан группасы - grupa krwi)
груһ - grupa, gromada, wataha
груша - (botan.) grusza (pyrus)
губка - gąbka
(резин гу́бка - gumowa gąbka)
(табигый гу́бка - gąbka naturalna)
гудок - (w różn. znacz.) gwizdek, syrena, klakson, sygnał
(завод гудокы - syrena fabryczna)
гүзәл - I piękny, przepiękny
II dobry, świetny, wspaniały
III w formie dzierżawczej: mój miły, mój luby, ukochany
(сабыр итик, гүзәлем - cierpliwości, mój miły)
гүр - grób, mogiła
гүя (гүяки) - niby, jakby, jak gdyby
(Гүя табигать тәмле йокыга талган. - Tak jakby przyrodę ogarnął słodki sen.)
гыж-гыж кил-ергә - krztusić się, dławić się, dusić się
гыйбад - (książk.) bezsensowny, głupi, bezmyślny, ignorancki
гыйбадәт - I (relig.) modlitwa, pielgrzymowanie, nabożeństwo, modlenie się
(Көнен-төнен гыйбадәтә үткәрү. - Dzień i noc spędza na modlitwach.)
II (relig.) uwielbienie, adoracja, ubóstwianie, kult, czczenie, hołd, uszanowanie
(изгеләр каберенә гыйбадәткә бар-ырга - pielgrzymować do grobów świętych)
гыйбадәтханә - świątynia, dom modlitwy,
(поляклар гыйбадәтханәсе - kościół),
(буддистлар гыйбадәтханәсе - pagoda),
(руслар гыйбадәтханәсе - cerkiew),
(еврейлар гыйбадәтханәсе - synagoga),
(мөселманнар гыйбадәтханәсе - meczet),
мәҗүсиләр гыйбадәтханәсе (славяннарда) - gontyna),
(лютераннар гыйбадәтханәсе - zbór)
гыйбадәтче - człowiek pobożny, pielgrzym
гыйбадәтчел - wierzący, religijny, pobożny, nabożny
гыйбарә - I fraza, wyrażanie, wypowiedź,
II wyimek, cytat, urywek, wypis
гыйбарәт - I (predykatyw) polegać na (czymś), wyrażać się (w czymś), sprowadzać się do (czegoś)
(Бу эштә сезнең катнашыгыз нидән гыйбарәт? - Na czym polega pański udział w tej sprawie?)
II składający się, złożony (z), polegający (na)
(унике кешедән гыйбарәт төркем - grupa składająca się z dwunastu osób)
гыйбрәт - lekcja
гыйлем - I wiedza, nauczanie, oświata
II nauka
гыйльми - naukowy, uczony
гыйнвар - styczeń
гыйшык - miłość (patrz też: мәхәббәт, сөю, ярату)
(Минем гыйшкым - синдә. - Moja miłość należy do ciebie.)
гыйшык төш-әргә - zakochać się
гына - (partykuła) (patrz też: генә, кына, кенә)
I tylko, tylko co, dopiero co, zaledwie, niedawno (wskazanie na czas)
(былтыр гына - (toż) zaledwie w zeszłym roku)
(әле гына, яңа гына - dopiero co, ledwo)
(Автобус хәзер генә килде. - Autobus dopiero co przyjechał.)
II gdzieś tu, niedaleko, obok, tylko co (wskazanie na miejsce)
(күрше гына - w sąsiedstwie, obok)
(якын гына - gdzieś tutaj, w pobliżu)
III jedynie, tylko, z, dla (wskazanie na przyczynę)
(көнчелектән гына - z powodu zazdrości, z zazdrości)
(яратканга гына - z powodu miłości, z miłości)
IV jedynie, tylko, wyłącznie (wyodrębniając coś)
(Шуышып гына үтәргә мөмкин. - Można przedostać się jedynie pełznąc.)
(синең өчен гына - wyłącznie dla ciebie)
(Хезмәттә гына бәхетеңне табарсың. - Jedynie w pracy znajdziesz swoje szczęście.)
(Бер гына кеше кирәк - Potrzebny jest tylko jeden człowiek.)
(Йөгерсәң гына (куып) җитәрсең. - Jeśli tylko pobiegniesz to dogonisz.)
(Үзең гынаме? - Tylko ty sam?)
V dość, raczej (osłabia przymiotniki i przysłówki)
(матур гына рәсем - dość ładny rysunek)
(Тыныч гына утыралар. - Siedzi raczej spokojnie.)
VI żeby tylko, niechby tylko
(Егылмасам гына ярар иде. - Żeby tylko nie upaść.)
(Безнекеләр җиңсен гына иде. - Oby tylko wygrali nasi.)
VII tylko
(Уйлап гына кара. - Pomyśl tylko.)
(Кем гына юк анда. - Kogo tam tylko brakuje.)
VIII nadaje przymiotnikom znaczenie pieszczotliwe
(ап-ак гына - bielutki)
(йомшак гына - mięciutki)
(матур гына - śliczniutki)
IX (spójnik) tylko, jak tylko, gdy tylko, ledwo
(Өйдән гына чыктык, коеп яңгыр ява башлады. - Gdy tylko wyszli z domu zaczął padać ulewny deszcz.)
(Яктыра гына башлый, авыл халкы инде аяк өстендә. - Ledwo zaczyna świecić cała wieś jest na nogach.)
(кайда гына булмасын - gdzie by nie było)
(Син гына түгел, башкалар да. - Nie tylko ty sam także inni.)
гырла-рга - (wprost i przen.) chrapać (wydawać dźwięk chrapania)
(гырлап йокла-рга - chrapnąć sobie, pospać)
(Картлар күптән гырлый. - Starcy dawno śpią (chrapią).)
* * * *
Czasowniki podano w postaci bezokoliczników, w których temat oddzielono myślnikiem od afiksu bezokolicznika; kolejność alfabetyczna słów nie uwzględnia ani tych myślników ani tych afiksów.
Słownik zawiera ponad 5 tys. tatarskich słów (słów na "г" - ok. 200)