Хәй, татарлар!
słowa: Гриф Т. Хайруллин,
muzyka: Искәндәр Мостафа

Чал тарихта лаек урынлы
Җирдә эз калдырган халык без.
Тырыш татар, эшчән булдыклы,
Күп калалар салган халык без.

Биек татар, батыр улыларын,
Улларга тиң, җитез кызларын!
Изге матур, ана телебез,
Җан җылысы, татар җырыбыз. 		  Jesteśmy godnym szacunku narodem,
który w historii odcisnął ślad.
Jesteśmy pracowitym, wytrwałym
tatarskim narodem, budowniczym wielu miast.

Wielkim narodem z dzielnymi synami,
z równymi synom roztropnymi córkami!
Świętym, pięknym matczynym językiem,
naszym rozgrzewającym duszę tatarskim śpiewem.
   
Кушымтасы:
Әй татарлар, хей татарлар
Яшен булып яшнәр халык без
Әй татарлар, хей татарлар
Җирдә мәңге яшәр халык без
  Refren:
Ej Tatarzy, hej Tatarzy
Jesteśmy narodem jak grom który uderzy
Ej Tatarzy, hej Tatarzy
Jesteśmy narodem który zawsze będzie (tu) żył.
   
Зур дәүләтләр кылган халык без
Җир тетерәткән батыр халык без.
Туган ильгә, яулап килгәндә
Яна алмый торган халык без

Авырлыкка безләр бирешмәс,
Морадына дошман ирешмәс.
Киртәләрне ерып чыгарбыз
Горур татар халкы баш имәс
  Jesteśmy narodem wielkich dokonań,
jesteśmy narodem wzbudzających respekt bohaterów.
Jesteśmy narodem powstrzymującym najeźdźców na ojczysty kraj.

Nie dzwigając wspólnie ciężarów
nie zapobiegniemy zamiarom wrogów.
Rozrywając kordony wyzwolimy się.
Dumny naród tatarski hardo nosi głowę.
   
Кушымтасы   Refren
   
Гөмер буе гыйлем өстәгән
Китаплыда, фәнле халык без
Төркиләрне бергә туплаган
Илле - җирле, бийле халык без.

Яукыннардан имин чыгарбыз
Ут эчендә янмас халык без
Дәрья дингезләрне кичәбез
Суларында батмас халык без
  Jesteśmy mądrym narodem który nabył wiedzę płynącą z życia i z książek
Jesteśmy narodem mającym ojczyznę i swoje miejsce wśród zjednoczonych narodów tiurskich.

Jesteśmy narodem który wyjdzie bezpiecznie ze złych opresji
Jesteśmy narodem który przechodząc przez rzekę i morze moknąc nie tonie

Jak zwykle przekład (oczywiście przekład własny) jest chropawy, stara się być wierny, mniej więcej dosłowny, co jednak w przypadku tak bardzo różnych języków bywa niekiedy wręcz niemożliwe. Zwłaszcza trudne jest oddawanie po polsku klimatów emocjonalnych charakterystycznych dla poezji. Język tatarski dysponuje tu znacznie większą paletą narzędzi językowych.
Klip (nie daje się ukryć, że piękny a przy tym "wypasiony") z piosenką w wykonaniu tatarskiej piosenkarki "Go'lzade Safiulliny (Гөлзадә Сафиуллины) dostępny jest na YouTube pod adresem Эй, татарлар!.
Reżyserem klipu jest Il'shat Raximbay (Ильшат Рахимбай)
Autor słów piosenki to uczony (doktor nauk pedagogicznych, profesor, akademik), praktykujący pedagog, ale także poeta i "śpiewający" kompozytor Гриф Т. Хайруллин (Grif Xayrullin).
Autor wielu książek, wśród nich "Historii Tatarów" ("История татар").

Trudno nie zauważyć tego że sens słów refrenu jest nieomal taki jak przesłanie pierwszej zwrotki "Mazurka Dąbrowskiego":

słowa refrenu piosenki:             słowa polskiego hymnu:
Jesteśmy narodem który zawsze będzie (tu) żył.       -       Jeszcze Polska nie zginęła kiedy my żyjemy.
Jesteśmy narodem jak grom który uderzy       -       Co nam obca przemoc wzięła szablą odbierzemy.

Toż to ta sama myśl! dwie myśli: 1. Jesteśmy i zawsze będziemy. 2. Kiedyś policzymy się z krzywdzicielami.
Nam się sprawdziło.

*       *       *

Słownik:
чал - siwy, (przen., poet.) dawny, starożytny
тарих - historia; -та - miejscownik
лаек - dostojny, godzien szacunku, poważania
урын - miejsce, okolica, przestrzeń; -лы - „posiadający cechę”
урынлы - właściwy, stosowny, godny, "na miejscu"
җир - miejsce, okolica, ziemia, pole; -дә - miejscownik
эз - ślad, odcisk, (przen.) znak, trop
калдыр-ырга - pozostawiać, porzucić; -ган - czas przeszły niepośw.
тырыш-ырга - starać się, zabiegać, dokładać starań
тырыш - pilny, gorliwy, wytrwały, uparty, zawzięty, zacięty
эш - praca, robota, zajęcie ; -чән - „posiadający daną cechę, naturę”
эшчән - pracowity, sumienny, robotny
булдыклы - odpowiedni, sposobny, umiejętny
кала - miasto, twierdza
сал-ырга - kłaść, położyć
биек - wysoki, wysoko, wielki
батыр - bohater, śmiały, odważny, dzielny, mężny
ул - syn; -лар - l. mnoga; -ы - przynal. do 3. osoby; -га - allatyw
тиң - jednakowy, podobny
җитез - zręczny, bystry, przebiegły, chytry, roztropny, udatny, psotny
кыз - dziewczyna, córka; -лар - l. mn.; -ы - przyn. do 3. osoby
изге - święty, bogobojny, prawy, wybitny, szczytny, wielkoduszny
матур - piękny
ана - matka, matczyny
җан - dusza
җылы - ciepły, ciepło; -сы - przynależność do trzeciej osoby
җыр - pieśń, piosenka, śpiew; -(ы)быз - przyn. do 1. os. liczby mnogiej
кушымта - refren
мәңге - zawsze, bezustannie, cały czas, wiecznie, za każdym razem
яшә-ргә - (w różn. znacz.) żyć; -әр - czas przyszły niepoświadczony
яшен - piorun, błyskawica, grom
бул-ырга - być, istnieć; -ып - imiesłów przysłówk. czasu teraźn.
яшьнә-ргә - błyskać; -әр - czas przyszły niepośw.
тир - pot; -дә - miejscownik
зур - duży, wielki
дәүләт - państwo (ale też: dostatek, sukces, dobro)
кыл-ырга - robić, wykonywać, okazywać
җир - miejsce, okolica, ziemia
тетрәт-ергә - (wprost i przen.) wstrząsać, wzbudzać dreszcz
туган - rodzony, macierzysty
ил - ojczyzna, państwo, kraj; -гә - allatyw
яула-рга - podbić, zawojować, podbijać; -п - imiesł. przysłówk. cz. teraźn.
кил-ергә - przybywać, przychodzić
ян-арга - grozić, zagrażać; -а - formy czasu teraźn.
ал-ырга - brać, otrzymywać; -мый -
тор-ырга - stać
авырлык - ciężar, waga; -ка - allatyw
бир-ергә - dawać; -еш - tworzy rzeczownik o znaczeniu działania wspólnego
биреш-ергә - dawać sobie wzajemnie; -мәс - czas przyszły niepośw., forma przecząca
морад - życzenie, pragnienie, chęć, cel; -на - allatyw (wtedy gdy -ы, przyn. do 3. os. l. poj.)
дошман - przeciwnik, wróg
иреш-ергә - osiągać, dokonywać; -мәс - czas przyszły niepośw., forma przecząca
киртә - ogrodzenie, płot, przeszkoda, bariera, obstrukcja
ер-ырга - kopać, przekopywać, rozrywać, rwać; -ып - imiesłów przysłówkowy czasu teraźn.
чыг-арга - wychodzić; -ар - czas przyszły niepośw.
ия-ргә - skłaniać (np. głowę); -мәс - czas przyszły niepośw, forma przecząca
баш ия-ргә - składać pokłon, kłaniać się

гомер - życie
буе - (poimek) wzdłuż, w kierunku, w ciągu, w następstwie
гыйлем - wiedza, nauczanie, oświata, nauka
өстә-ргә - dodawać, dołączać, dopełniać; -гән - czas przeszły niepośw.
китап - książka; -лы - „posiadający cechę, należący do”
фән - nauka; -ле - „posiadający cechę, należący do”
төрки - tiurski, turkijski
бергә - razem, wspólnie, łącznie
тупла-рга - gromadzić, skupiać, oszczędzać, kumulować
ил - państwo, kraj; -ле - „posiadający cechę, należący do”
илле - mający ojczyznę
җир - miejsce, okolica, ziemia, pole; -ле - „posiadający cechę, należący do”
яу - wróg, bój, bitwa; -кы - «właściwy (czemuś), znajdujący się (gdzieś)»
имин - szczęśliwy, pokojowy, bezpieczny
чыг-арга - wychodzić; -ар - czas. przyszły niepoświadcz.
ут - złość, gniew, dosłownie „żółć”
эчендә - (poimek) w, wśród
ян-арга - płonąć, palić się, grozić, zagrażać; -мас - czas. przysz. niep., przecz.
дәрья - duża rzeka, morze
диңгез - morze; -ләр - l. mn., -не - biernik
кичер-ергә - przebaczać, naprawiać, przenosić
сула-рга - zmoczyć; -р - cz. przyszł. niepośw; -ын - str. bierna; -да - miejsc.
суларында - będzie zmoknięty, zmoknie
бат-арга - tonąć, grzęznąć, przepadać, znikać; -мас - czas. przysz. niep., przecz.

 

powrót do strony
Татар тел - język tatarski

Powrót do witryny
Stowarzyszenia Piotrowskich ze Strachociny
przejście do
Słownika tatarsko-polskiego
przejście do strony
Alfabet tatarski i fonetyka tatarska
przejście do
Słownika polsko-tatarskiego
przejście do strony
Zarys gramatyki tatarskiej
przejście do
Słownika afiksów słowotwórczych
przejście do strony
Rozmówki tatarskie
przejście do strony
Tatarskie piosenki