Alicja Sawczak

PAMIĘCI PROF. DR. JULIANA KRZYŻANOWSKIEGO

      Szkoła - słowo to kryje w sobie zawsze dużo wspomnień, które po latach odżywają w naszej pamięci. Takim wspomnieniem pozostaną dla mnie chwile związane z uroczystością nadania Szkole Podstawowej w Bukowsku imienia wychowanka naszej szkoły, profesora Juliana Krzyżanowskiego, wybitnego filologa polskiego. Chwile te być może dlatego pozostaną na długo w mojej pamięci, ponieważ wraz z grupą uczniów I Liceum wzięłam udział w tej uroczystości, występując w montażu poetyckim poświęconym sylwetce Profesora.

      Prof. dr Julian Krzyżanowski ur. 4.VII.1892 r., zmarł 19.V.1976 r. - wychowanek Sanockiego Gimnazjum, jeden z najwybitniejszych historyków literatury, wieloletni profesor Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowca literatury polskiej na Uniwersytecie (School of Slavonic Studies) w Londynie i Uniwersytecie Columbia w USA, wykładowca literatury słowiańskiej na Uniwersytecie Łotewskim w Rydze, członek rzeczywisty PAU i PAN, długoletni przewodniczący Zarządu Głównego Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza, autor wielu cennych dzieł i publikacji naukowych historyczno-literackich, monograficznych, rozpraw, artykułów, recenzji i prac edytorskich, wybitny badacz i znawca literatury ludowej i folkloru, znakomity pedagog i wychowawca wielu pokoleń polonistów. Przebogaty jego dorobek naukowy - ponad 1200 prac - stanowi trwałą wartość naszej kultury i reprezentuje najlepsze osiągnięcia nauki o literaturze.

      Wśród honorowych gości na uroczystości miał być obecny Minister Oświaty i Wychowania, Jerzy Kuberski, rodzina Profesora, wybitni filolodzy polscy z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Warszawskiego oraz członkowie Towarzystwa im. Adama Mickiewicza z Warszawy. Zaproszenie do wzięcia udziału w uroczystości otrzymało również I Liceum.

      Montaż poetycki poświęcony wychowankowi naszej szkoły obrazował cały okres życia i działalności Juliana Krzyżanowskiego z wyeksponowaniem Jego pobytu w Sanoku, jako ucznia Gimnazjum Męskiego.

      Dzień uroczystości, tj. 19 maja 1977 r. zbliżał się szybkimi krokami. Wreszcie nadszedł. Odświętnie ubrani, z ogromną tremą przekroczyliśmy bramę dziedzińca szkolnego w Bukowsku. Po chwili przyjechali dostojni goście. Minister, rodzina Profesora oraz zaproszone osoby zajęły miejsca na trybunie. Po przywitaniu i zwiedzeniu szkoły, nastąpiło odsłonięcie tablicy pamiątkowej, poświęconej Julianowi Krzyżanowskiemu. Odsłonięcia dokonał Minister Oświaty i Wychowania. Dla upamiętnienia tej uroczystej chwili, jako dar dla szkoły w Bukowsku, w imieniu Grona Pedagogicznego i młodzieży I Liceum w Sanoku na ręce Dyrektora szkoły przekazałam fotokopie świadectw Profesora wraz z taśmą z nagraniem Jego głosu. A po chwili z głośnika popłynęły pierwsze takty poloneza Chopina, którymi rozpoczynał się nasz montaż.

      Dalej pobiegła opowieść o latach młodzieńczych, pobycie w Gimnazjum w Sanoku, wspomnienia pierwszych prac, latach spędzonych w Rosji i w Londynie, wspomnienia ciężkiej okupacji, przyjaźni z Leopoldem Staffem i innymi pisarzami. Płyną słowa mówiące o Jego przekonaniach, stosunku do ludzi, ucznia, miłości do książek. Chwile biegną szybko. Oto już końcowe słowa.

      „...Na zawsze w pamięci Jego przyjaciół i studentów pozostanie Jego dar zachowania autorytetu bez utrzymania dystansu. Jego gesty, spacer drobnym kroczkiem po podium katedry. Jego niezapomniana dykcja - głos”.

      W tym momencie z głośnika rozległ się głos Profesora nagrany na taśmie. Wywarł on duże wzruszenie na twarzy córki Juliana Krzyżanowskiego. W powadze akordów schodzimy ze sceny. Przeżyte przed chwilą emocje i spontaniczna reakcja zebranych nie pozwalają nam spokojnie oglądać dalszej części uroczystości, na które złożyły się: odsłonięcie pomnika, nadanie szkole imienia i złożenie przyrzeczenia przez młodzież.

      Po zakończeniu części oficjalnej, w czasie przerwy spotyka nas miła niespodzianka. Serdeczne podziękowanie za przedstawienie sylwetki swego ojca składa nam córka i wnuczka Profesora. Spotyka nas również zaszczyt rozmowy z Ministrem, który do gratulacji z występu dołącza życzenia dalszych sukcesów. Jesteśmy szczęśliwi, że montaż, który miał zapoznać uczniów z Bukow-ska z sylwetką ich patrona wzbudził tak ogromne zainteresowanie. W czasie występu zespołu z Bukowska zostajemy zaproszeni przez redaktorkę Polskiego Radia na krótki wywiad. Dzielimy się wrażeniami z uroczystości, mówimy o naszej szkole, o czekającym ją niedługo jubileuszu 100-le-cia matury. A potem jeszcze raz wypowiadamy słowa montażu, tym razem nagrywane na taśmę. Zbliża się zakończenie uroczystości. Po pożegnaniu gości, pełni wrażeń powracamy do szkoły.

      Dzień ten był dla mnie jednym z najradośniejszych, które przeżyłam w murach I Liceum. Podkreślić szczególnie chciałabym fakt, że wśród gratulacji, jakie odebraliśmy, były słowa chwalące czystość naszej polszczyzny, interpretację tekstu i dykcję. Słowa te wypowiedziane przez wybitnych filologów, przypomniały nam, komu zawdzięczaliśmy sukces tamtego dnia.

      Dlatego stąd, z kart tych wspomnień, ślę do naszych profesorek słowo: DZIĘKUJĘ.

      Źródło: Księga Pamiątkowa 1880-1980. Lekcja: 1, Temat: 100 lat Gimnazjum i Liceum w Sanoku., str. 89-91